فيلم خوابم مياد اولين ساخته سينمايي رضا عطاران شايد فيلم متوسطي هم نباشد، اما اين دليل نمي شود كه فيلم بدي باشد. البته قصدي بر نقد اين فيلم نبود اما يك جمله ي عجيب و آزار دهنده كه به عنوان شعار تبليغاتي فيلم انتخاب شده است را نمي توان ناديده گرفت: خوابت نبره، سينما بيدار شد.
به نظر شما معناي اين شعار كه در قالب تبليغات سر چهارراه ها پخش مي شود چيست؟ سينماي خواب ما مگر چه شده كه از خواب بپرد؟ مگر فيلم عطاران چه فيلميست؟
خوابم مياد داستان مردي است كه توانايي برقراري ارتباط با جنس مخالف ندارد. او كه به علت سن زيادش تحت فشار روانيست تنها با پدر و مادر پيرش زندگي مي كند. در ميانه داستان با دختري ندارتر از خودش آشنا شده و قصد ازدواج مي كنند. اين زوج ندار به عللي براي تامين مالي دست به دزدي و آدم ربايي ميزنند.
در همين چند خط خلاصه هم پيداست كه فيلم اصطلاحا بي سر و ته است. بطوريكه از وسط فيلم گويي يك فيلم ديگرشروع مي شود. و نهايتا در پايان گنگ و مبهم ، تماشاگر هاج و واج بايد كلي فكر كند كه چي شد و چي گفت؟ اما اين هم دليل نميشود كه فيلم بدي باشد.
نكته مهمي كه بايد اول تذكر مي دادم اين است: لطفا اين فيلم را با خانواده نبينيد. فيلم خوابم مياد يك فيلم مجردي تقريبا مردانه است. البته امروز در سينماي ما فيلم خانوادگي كمتر پيدا مي شود. اما فيلم خوابم مياد گزينه خوبی براي يك بعد از ظهر خانوادگی نيست. اما با وجود نياز مبرم به فيلم هاي خانوادگي و ضعف فيلم خوابم مياد در اين مورد، اين مطلب نيز دليلي بر بد بودن فيلم نيست. چرا كه ما همان طور كه بايد هواي خانواده ها و كودكان را داشته باشيم بايد مراقبت مجردها و ازدواج نكرده ها هم باشيم. حتي مشکل رضا (عدم توانایی رضا در برقراری ارتباط سالم) هم موضوع بي اهميتي نيست. مشكل رضا در فيلم يكي از مشكلات موجود جامعه است.البته فيلم راهكاري نمي دهد و اصلا موضوع اصلي فيلم مشکل رضا نيست. جالب اينجاست كه يك تهرنگ سياسي به درد نخور و نچسب هم اضافه شده كه حتي گزنده هم نيست.(البته اشاره به مساله بيكاري در جای خودش ارزشمند است)
- فکر می کنید دلیل حضور عبدی در نقش یک زن چیست؟
به علاوه بي ادبي و شوخي هاي جنسي فيلم، همان چيزيست كه يك بار ديگر بر رعايت دسته بندی مخاطب در سينما تاکید مي كند. فکر می کنید چرا اکبر عبدی در نقش یک زن بازی کرده است؟ تیكه هاي دوپهلو متعدد که بعضا اضافي هم هستند را می توان به راحتی حذف نمود. کارگردان بايد بداند چه مخاطباني می خواهد. با اين وجود هم حتي اگر مي خواهد فيلمي در اين سطح بسازد ، محدودیت بینندگان را در تبليغاتش ذكر كند. اگر امروز پدري با دخترش در سينما اين فيلم را ببيند و خجالت بكشد، مسئوليتش را چه كسي قبول مي كند؟ البته اگر بخواهیم به مسائلی از جنس مشکلات رضا بپردازیم ناچار به ارائه مطالبی در خط قرمزهای جامعه هستیم، منتها هنرمند کسی است که از ناچارها ، چاره بسازد و حرفش را به زیبایی بیان کند. با این وجود هم نکته ای بسیار منفی تر از آنچه تا کنون ذکر شد وجود دارد که به آن دلیل می توان به فیلم “خوابم میاد” لقب یک فیلم بد داد.
نه داستان ضعيف فیلم و نه موضوع مهمی كه از دست رفته و نه مناسب خانواده نبودنش، هیچ یک دلیلی بر بد بودن فیلم نیست. بلکه آنچه خوابم میاد را فیلم بدی می کند “نا امیدی” است. فضای منفی و زشت و حقیری که فیلم از دنیایش تصویر می کند، به هچ وجه مربوط به فقر نیست. حتی به فضای سیاسی و اجتماعی هم مربوط نیست. این فضای پوچ کل زندگی رضاست، حتی اگر او دنیای پول هم داشته باشد لاجرم به این پوچی می رسید، منتها شاید با تاخیر. مشکل رضا چیست؟ عدم توانایی او در ارتباط؟ نه، نداشتن پول؟ نه، نداشتن کار؟ نه، هیچ یک مشکل او نیست. پوچی و نا امیدی فضای کلی فیلم است. به این دلیل است که فیلم خوابم میاد فیلم بدیست. مادر فیلم با ادای مذهبی هم کاری از پیش نمی برد. البته لازم به ذکر است که فضای تصویر شده در فیلم میتوانست یکی از بهترین نتایج سینمایی ما باشد به شرطی که شرایط به وجود اورنده این فضا معرفی می شد. ریشه مسائل رضا چیست؟ ریشه نگاه پوچ و نا امید رضا بی قیدی اوست. بی ایمانی و دنیوی بودن اوست که زندگیش را بی معنی کرده است، هرچند در فیلم نمایش داده نمی شود.
بی شک نا امیدی یکی از بزرگ ترین جانی های تاریخ بشریت است. البته لازم به ذکر است که فیلم تبلیغ نا امیدی نمی کند (به زعم نگارنده) و صرفا نمایش آن است (هرچند که این هم خود نوعی تبلیغ است). اما جنبه بد ماجرا، اعتماد مردم به عطاران است و این نتیجه آبروییست که از تلويزيون به ارث برده و مي تواند خانواده ها را به سينما بكشاند. البته شخصا امید وارم که همین نزدیکی مردم به عطاران و البته نگاه او به طبقات پایین تر جامعه بتواند و می تواند رگه های امید و بهبود کارهای او باشد.
اما هنوز سوال آغازين پا برجاست: مگر چه تخم مرغ دو زرده اي به بار نشسته كه نوشته ایم : “سينما بيدار شده”؟
پایگاه های دیگر با این برچسب ها