سیرک ؛ نقد کوتاه فیلم آرایش غلیظ

آرايش غليظ فيلمي است با ريتم تند، بازیگران مشهور، جزييات فراوان، موسيقي تلفيقي قابل توجه و داستاني کم رمق. مقدم دوست و نعمت الله در كارهاي اخيرشان به دنبال سينمايي قصه گو با شخصيت هاي محدود اما پر از جزييات اجرايي و كلامي هستند. آرايش غليظ هم در همین مسیراما كمي متفاوت با اين رويه است.

آرايش غليظ احتمالا قصد داشته است از آن دست كمدي هاي با ضرباهنگ سريع و اتفاقات پي در پي، چرخش ها، حوادث، تصميم هاي ناگهاني، خيانت ها، سادگي ها، اشتباهات و … باشد. اما چه اندازه در این مسیر موفق بوده است؟
rjezlqih5ydip3wes1i5

فیلم، قصه چندان قابل توجهی ندارد و بیشتر شخصیت محور است. مجموعه ای از اتفاقات و شخصیت ها در یک بستر قصه ای کم رنگ و ضرباهنگ سریع. شبیه به سیرکی که داستان به مثابه ایجاد صحنه است تا شخصیت های مختلف به نمایش بپردازند. ( منظور بار تمسخر آمیز سیرک نبوده و به خصوصیات زمانی و فرمی آن ارجاع می شود.)

در این شرایط معمولا ابهامات و سوالات زیادی برای مخاطب پیش خواهد آمد و احتمالا بسیاری اصلا متوجه مضمون اصلی فیلم نخواهند شد. چرا که فیلم با برپا کردن خیمه سیرک در داستان گویی و افزایش سرعت زمان، مخاطب تفننی و شگفتی طلب سیرک را دعوت می کند. در این میان حتی اگر مضمونی اجتماعی و به روز هم داشته باشد به چشم نخواهد آمد.

13892072669

مضمون درباره ي كلاهبرداران و طماعان فراوان اين روزهاست. تاجر جوان با بازي خوب بهداد يكي از بهترين شخصيت هاي فيلم است. مردي تازه به دوران رسيده با ثروت بادآورده و بادبرنده. كسي كه استعداد خود را صرفا در مسير نيل به پول و خواسته هايش صرف مي كند. به راحتي و با پرستيژ دروغ مي گويد و همه چيز را براي خودش مي خواهد و از همه كس پله مي سازد. حتی پيرمرد معتادي كه آينده اوست.

افرادي كه اجبارا به یکدیگر نياز دارند، و در عين حال از كوچكترين فرصتي براي دور زدن هم نمي گذرند. حتي مي شود از خصوصيات ويژه برقي هم سوء استفاده كرد. در اين ميان از همه فريب خورده تر، دختر دلداده ای است كه با آرايش غليظ به اميد واهي در فرودگاه تنها مي ماند. (احتمالا به سختی این مضمون را از دل اتفاقات فیلم پیدا خواهید کرد)
13892072648

انتخاب شخصيت ها بسيار خوب و به روز است. كلاهبرداران و منفعت طلبان اين چنيني در روزگار اقتصادي و ظاهر گراي امروز به وفور يافت مي شوند. فرصت طلباني در عرصه هاي مختلف اقتصادي، سياسي و فرهنگي. زنان ساده دلِ بازيچه نيز به همین منوال. استفاده از فيس بوك و تب لت و تكنولوژي هم ادايي نشده است و به داستان نشسته است. (به يكي از كاربردهاي اصيل فيس بوك اشاره شده!)

با وجود این حسن شلیقه در انتخاب سبكي جالب و شخصيت هايي مناسب، نهايتا به دليل سرعت بالاي ضرباهنگ اتفاقات، شخصيت ها و داستان به طور کامل شكل نمي یابند. پايان فيلم ناگهاني مي نمايد و گويي داستان مي تواند كماكان ادامه داشته باشد و انگار شخصيت ها رها مي شوند. هرچند اين مساله كمي عمدي است اما بخشي از آن نیز به دليل ابهام قصه و نحوه روايت است. ما از بيرون به يك اتفاق نزديك مي شويم، با هيچكس همدلي پيدا نمي كنيم، ماجراهاي سريع آنها را مي بينيم و دور مي شويم. ضربات پي در پي اتفاقات فرصت تحليل را از بيننده مي گيرد. به علاوه اتفاقات خارق العاده اي مثل “برقي” فضاي فيلم را از واقعيت خارج مي كند.
13892072514

وارد كردن برقي در اين داستان گرچه مايه كمدي را بالا مي برد، ولي فضاي داستان را آشفته تر، پيچيده تر و غير واقعي مي سازد. همين طور ميان پرده هاي زنان و آرايش و … كه علاوه بر ناهماهنگي روايي و داستاني، سلامت تصويري فيلم را نزول داده است. حساسيت عجيب برقي به زنان و نسبت دادنش به عقوبت هم به نظر انتخاب مضمون مناسبي نيست. خصوصا نام فيلم كه ارتباط قوي اي با داستان و سبك و اصل فيلم ندارد و حاصل بدسليقگي عجيبي است.
13892072617

اما بايد به تلاش فيلم سازان براي ساخت گونه اي متفاوت از سينماي اجتماعي احترام گذاشت. بيان نمونه هاي زشت جامعه در قالب هجو و طنز. قالبي كه اتفاقا انطباق ظاهري بيشتري با این شخصيت ها دارند. منتها در اين سير بايد از پوسته ظاهري جذاب ايشان عبور كرد و زشتي “نا مردي” را به تصوير كشيد.

فيلم در بخش اول موفق است. شخصيت هاي جذاب و اتوكشيده را به گونه اي معرفي مي كند كه همدلي و تمايل بيننده را بر نيانگيزد. اما در بخش دوم كه جنبه تاريك و زشت اين شخصيت هاست علي رغم تلاشهاي خوب نتيجه كاملي نمي گيرد و كثيف بودن منش ايشان بيشتر به بد عاقبتي تعبير مي شود. در صورتی که با كمي اقبال امكان بردی شیرین وجود داشت!

13892072493
نهايتا آرايش غليظ تجربه متفاوتي از آب در آمده است اما تاثير گذار نيست. و ریشه این عدم موفقیت را باید در داستان جستجو نمود. وقتی فیلم داستان چندان جدی ای ندارد و بیشتر بر روی شخصیت ها و نحوه تعامل آن ها سرمایه گذاری می کند، لاجرم باید فرصتی کافی را برای پختگی و شکل گیری آنها در نظر بگیرد. وگرنه این شخصیت ها بیشتر به مجموعه ای از کنش های تکراری یا قابل انتظار در برابر حوادث تبدیل می شوند و فیلم نامه نیز تنها لوکیشن و زمان را تعیین خواهد کرد.

آرایش غلیظ می تواند تجربه خوبی تلقی شود اما نه برای سازندگانی با تجربه.